Menu główne

Zgierz

 

Należy zacząć od nazwy naszego miasta. Jest to nazwa bardzo stara.

Jej "środek" - gier to prawdopodobny pierwiastek gor (gr. ger). R uległo zmiękczeniu i zamieniło się w rz, a ge łatwiej wymawiać jako gie i mamy już prawie gotowy gierz. Nazwa ta związana jest z oznaczeniem miejsca gdzie coś gorzało, a ponieważ najprawdopodobniej zgorzało, to dodając przedrostek z oznaczający czas przeszły mamy gotowy Zgierz. Oczywiście prawdziwy etymolog może nad moim wywodem poznęcać się, ale jest to chyba najprostsze wytłumaczenie.

Problemem jest natomiast co zgorzało? Jedni przebąkują o wypalanych lasach czy zaroślach pod osadę, inni twierdzą, że nazwa taka związana była z jakimiś obrzędami, paleniem ogni ofiarnych. Mnie osobiście najbardziej odpowiada teoria, że na wzgórzu nad doliną Bzury stała jakaś pogańska świątynia. W momencie wprowadzania chrześcijaństwa świątynię spalono, a na jej miejscu wybudowano nową, już chrześcijańską. Spalona, czyli zgorzała świątynia stała się źródłem nazwy. Poparciem tej teorii jest fakt, że niektórzy historycy wymieniają datę 1167 r. jako możliwą na istnienie pierwszego kościółka zgierskiego. Nota bene w tym samym miejscu kościół, już najprawdopodobniej piąty stoi i jest jednym z piękniejszych akcentów architektonicznych w Zgierzu.

Sprawdzenie, czy "coś" kiedyś stało w tym miejscu jest praktycznie niemożliwe. Już przy budowie przedostatniego kościoła fundamenty poprzedniego wysadzano "prochami". Przy budowie dzisiejszego kopano bardzo głębokie fundamenty zwłaszcza pod wieżę. Jeżeli nawet "coś" tam było to zostało bezpowrotnie zniszczone. Chyba, że... Prezydent S. Łodwig, zwrócił mi uwagę, że tak naprawdę najwyższy punkt w rejonie dzisiejszego kościoła farnego leży "na ulicy" Szerokiej. Może więc w tym rejonie znajdują się jakieś pozostałości pierwotnej pogańskiej świątyni czy ołtarza ofiarnego, które z reguły w takich wyeksponowanych miejscach budowano. Należy więc zwrócić uwagę na wszelkiego rodzaju prace budowlane w tym miejscu. A nuż postarzejemy się o kilkaset lat?

Na koniec już o pisowni nazwy naszego miasta. Pierwsze zapiski (a pamiętajmy, że pisano po łacinie) sprawiały ówczesnym skrybom nie lada jakie trudności. Sguyr, Zcgey, Zger, Sger, Shegrz, Szgerzs, Szgherz, Szgher to tylko część wersji pisowni. Praktycznie każdy pisał trochę inaczej. Od początków XVIII wieku, przynajmniej w aktach parafialnych (ślubów, chrztów i zgonów) używano formy Zegrz, ale Z było z taką poprzeczną kreseczką. Starsi z Państwa na pewno pamiętają, że zamiast "Ż" pisano "Z" z tą kreseczką. Najśmieszniejsze jest to, że w tak mądrym urządzeniu, jakim jest komputer nie ma takiej litery. Muszę więc to opisać. Mówiono więc najprawdopodobniej Żegrz. Spotkałem nawet formę "żegrzski", ale już pod koniec XVIII wieku mówiono "powiat zgierski". Jednocześnie oprócz formy Zegrz używano Zegrs i już normalnie Zgierz.

Na koniec chciałbym zwrócić uwagę na zgubne wpływy literatury, nie najwyższego lotu zresztą, na edukację historyczną młodego pokolenia. Jako oprowadzający po naszym Muzeum, zadaję młodym zwiedzającym pytanie: "Od czego pochodzi nazwa naszego miasta?" Otóż w ostatnich latach bardzo często dzieci (a raz nawet Pani Nauczycielka) odpowiadają, że od "jeża". Widać, że nawet tego wierszyka nie znają, bo on mówi o jakimś jeżu spod miasta Zgierza. Apeluję więc do Nauczycieli zwłaszcza o prawidłową informację o naszych korzeniach.

Maciej Wierzbowski

Na podst. "ITZ" Nr 1 (06-12.01.2009 r.)

Copyright © 2016. All Rights Reserved by Miasto Zgierz

Created by Logo firmy VobacomVobacom

Ważne komunikaty

22808
Usuń

Nieczynny PSZOK

30 marca 2024 roku (Wielka Sobota) Punkt Selektywnego Zbierania Odpadów Komunalnych (PSZOK) przy ul. Barlickiego 3a w Zgierzu będzie nieczynny. 
22791
Usuń

Planowane wyłączenia prądu

Komunikaty PGE Dystrybucja S.A. Oddział Łódź o planowanych wyłączeniach energii elektrycznej w Zgierzu:  W dniu 2 kwietnia 2024 roku w godz. 08:00-...
28021
Usuń

Rekrutacja na rok szkolny 2024/2025

Rekrutacja do przedszkoli i oddziałów przedszkolnych na rok szkolny 2024/2025 Rekrutacja do klas pierwszych w szkołach podstawowych na rok szkolny...
27399
Usuń

Tymczasowe lokalizacje

Wydział Edukacji i Młodzieży Urzędu Miasta Zgierza - ul. A. Musierowicza 2 w budynku Samorządowego Liceum Ogólnokształcącego im. R. Traugutta ...
13467
Usuń

Ceny wody i ścieków w Zgierzu

Aktualne stawki opłat za zbiorowe zaopatrzenie w wodę i zbiorowe odprowadzanie ścieków przez "Wodociągi i Kanalizacja-Zgierz" Sp. z o. o. wynoszą: ...
24682
Usuń

Stopnie alarmowe

Premier Donald Tusk podpisał zarządzenia, które do 31 maja 2024 r. przedłużają obowiązywanie trzech stopni alarmowych: 
10697
Usuń

Odpady komunalne: harmonogramy odbioru, deklaracje i stawki

Harmonogramy odbioru odpadów: 
17413
Usuń

Godziny obsługi interesantów UMZ i USC

Urząd Miasta Zgierza (UMZ - pl. Jana Pawła II 16, ul. ks. J. Popiełuszki 3a, ul. ks. Sz. Rembowskiego 1) i Urząd Stanu Cywilnego (USC - ul. 1. Maja...
14116
Usuń

Zagubione zwierzęta, zwierzęta do adopcji

Bezdomne zwierzęta, w szczególności psy i koty wyłapywane na terenie Gminy Miasto Zgierz przewożone są do Schroniska JASIONKA (miejscowość Jasionka...
4942
Usuń

Dyżury aptek

Apteka całodobowa "U DOMINIKA" (ul. Lechonia 2 - tel. 42 716 52 30) dyżur pełni w dni powszednie, soboty, niedziele i święta. Godziny pracy...
Facebook
YouTube
Google+
RSS