Miesiąc grudzień w historii miasta

Miasto to żywy twór. Nie ma chyba takiego dnia w kalendarzu, w którym na przestrzeni lat nic by się nie działo. Nasza prezentacja jest swoistym wyborem wydarzeń, które miały miejsce się w czasie wielowiekowej historii Zgierza. Oto co działo się w grudniu. Tą prezentacją kończymy cykl kalendarium najciekawszych wydarzeń. 

• 3 grudnia 1398 r. - skarbnik łęczycki Sbrosław wzniósł sprawę przeciwko Andrzejowi de Dzerząsna, iż tenże nie uiścił dziesięciny ze wsi Szczawina, należnej ks. Wojciechowi – „altarista de Szgerzs” na przebudowanie kościoła zgierskiego. („super reformacionem ecclesiae Sgerzovienn”). 
  
  
• 2 grudnia 1741 r. w Łagiewnikach (teren ówczesnej parafii św. Katarzyny) umiera o. Rafał Chyliński, pierwszy i chyba jedyny święty, który był członkiem naszej wspólnoty parafialnej. 
  
  
• 20 grudnia 1885 r. - kończy się trwający od 23 listopada przed sądem carskim w Warszawie proces 29 członków partii „Proletariat”, wśród których są zgierzanie. Jan Pietrusiński zostaje skazany na karę śmierci, Teofil Bloch na 16 lat katorgi, Kazimierz Tomaszewski na 15, Jan Helszer na 13, Leon Degórski na 10 i Stanisław Bugajski na 8 lat katorgi. 
  
  
• 6 grudnia 1901 r. - gazety łódzkie donoszą „Ze Zgierza. Ruch przemysłowy w fabrykach wyrobów wełnianych jest obecnie dość ożywiony, zbyt dość łatwy, lecz w przemyśle bawełnianym czuć pewną ociężałość, co można uważać za stagnacyę. Brak gotówki daje się odczuwać. Budynki na stacyi Zgierz drogi żelaznej warszawsko-kaliskiej są wszystkie pokryte dachem. Pociągi robocze prawie codziennie przychodzą, gwizdawki parowozów oznajmiają mieszkańcom, że zostali połączeni ze światem cywilizowanym i że w krótkim czasie będą mieli lepszą lokomocyę. Stan zdrowotny miasta zadowalający.” 
  
  
• 7 grudnia 1914 r. - z prasy łódzkiej: „W dniu wczorajszym po raz pierwszy od trzech tygodni przywrócono swobodną komunikacyę ze Zgierzem, skąd przybyło do naszego miasta wielu łodzian, którzy przynieśli pierwsze wieści o losie Zgierza. Pomimo usilnej kanonady armatniej miasto samo nie wiele ucierpiało, jedynie na przedmieściu Przybyłów kilka domów zostało uszkodzonych, 7 osób znalazło śmierć pod gruzami. W Śródmieściu strzelanina artyleryjska nie wyrządziła szkód. W Zgierzu nie odczuwano braku artykułów spożywczych w tym stopniu, jak w Łodzi. Chleb można było dostać po 10 kop. za funt. Liczni zgierzanie wyjechali w dniu dzisiejszym z naszego miasta do Zgierza. W Zgierzu zaszły dwa wypadki pożarów mianowicie w fabryce Maksa przy ul. Konstantynowskiej, Lorenza i Krusze oraz jeden pawilon fabryki Śniechowskiego. Zgierzanie przeważnie pozostali w mieście, do którego schronili się również liczni mieszkańcy okolicznych wiosek: Lućmierza, Krzywia, Łagiewnik, Radogoszcza i innych. Remiza tramwajowa zgierskiej linii łódzkich kolejek dojazdowych oraz przewodniki prądu i plant wiele ucierpiały od granatów atyleryi i naprawa ich pociągnie za sobą wiele czasu, wobec tego komunikacya tramwajowa Łodzi ze Zgierzem nierychło zostanie przywrócona.” 
  
  
• 1 grudnia 1916 r. - powstaje zgierski Oddział Polskiej Macierzy Szkolnej. 
  
  
• 14 grudnia 1918 r. - oo. franciszkanie objęli w ponowne posiadane klasztor w Łagiewnikach, z którego wywiezieni zostali po jego kasacie w roku 1864 do klasztoru reformackiego w Lutomiersku, a później do Kalisza. 
  
  
• 10 grudnia 1920 r. - Benedykt XV bullą z 10 grudnia 1920 roku powołuje nową diecezję w Polsce – Diecezję Łódzką. 
  
  
• 11 kwietnia 1921 r. - Wincenty Tymieniecki, dotychczasowy Wikariusz Generalny, mianowany jest pierwszym Biskupem Łódzkim. Arcybiskup Aleksander Kakowski 23 stycznia 1921 roku powiadamia wiernych, że (...) Pro memoria adjungimus ad novam dioecesim Lodzensem has parochias pertinere: (...) 2.o ex decanatu Lodzensi externo parochiae: Alekxandrów, Bełdów Łagiewniki Zgierz. 4-o ex decanatu Lanciciensi parochiae: (...), Gieczno, (...) Leżnica Mała [!], (...) Modlna, Ozorków, Parzęczew, (...), Solca Wielka, (...). 5-o ex decanatu Brzezinensi Parochiae: (...), Bratoszewice, (...), Dobra, (...), Głowno, (...), Koźle, (...), Niesułków, (...), Stryków, Szczawin, (...). 
  
  
• 7 grudnia 1921 r. powstała pierwsza męska drużyna harcerska pozaszkolna jako IV Zgierska Drużyna im. Ks. J. Poniatowskiego. Założycielem był dh Czesław Strąkowski. 
  
  
• 9 grudnia 1931 r. – Zgierz liczy 26 618 mieszkańców, w tym: 12 287 mężczyzn i 14 431 kobiet. 
  Według źródeł utrzymania: przemysł – 19 411 (72,2%); handel – 2 393 (9,0%); komunal.(?) – 1 185 (4,5%); rolnictwo – 368 (1,4%); inne – 3 256 (12,2%). Ludności robotniczej czynnej i biernej – 18 709. 
  
  
• 8 grudnia 1933 r. - z inicjatywy Władysława Matuge, późniejszego działacza klubu, odbyło się zebranie założycielskie Fabrycznego Klubu Sportowego przy Zakładach Chemicznych „Boruta”. Pierwsze walne zgromadzenie uchwaliło Statut oraz powołało zarząd klubu. Pierwszym prezesem klubu mianowano Stefana Czerskiego, który funkcję tę pełnił nieprzerwanie do roku 1939. Za barwy klubu przyjęto biały i czarny. Godłem została sowa na biało-czarno-niebieskim tle. Zgodnie z postanowieniem Statutu w KS „Boruta” powstały następujące sekcje: kolarska, gimnastyczna, lekkoatletyczna, pływacka, strzelecko-łucznicza i piłki nożnej. 
  
  
• 22 grudnia 1948 r. nastąpiło otwarcie odbudowanego magistratu. 
  
  
• 28 grudnia 1973 r. w Krakowie zmarł Jan Świercz, od 1909 roku w Zgierzu. Legionista, odznaczony krzyżem Virtuti Militari. W 1919 roku wybrany burmistrzem Zgierza. Na tym stanowisku (z krótką przerwą) dotrwał do 1939 roku. To dzięki jego staraniom i inicjatywom powstało wiele budynków użyteczności publicznej w okresie międzywojennym: szkoły przy obecnej ulicy A. Pawińskiego i Łęczyckiej, Zakład Kąpielowy, Rzeźnia Miejska i inne. Po wojnie pracował w spółdzielczości na terenie Krakowa. Jedna z ulic zgierskich nosi jego imię. 

MACIEJ WIERZBOWSKI

Źródło: "Zgierz - moja przestrzeń" Nr 11/2019