Menu główne

Pomnik Waleriana Łukasińskiego

 

Lokalizacja: Pasaż im. Waleriana Łukasińskiego w Parku Miejskim im. T. Kościuszki (ul. Piątkowska). 

Pomnik Waleriana Łukasińskiego w Zgierzu (27.02.2018 r.)

W latach 1916-1917 właściciele majątku w Piaskowicach państwo Edmund i Antonina Wasilewscy pragnąc uczcić pamięć tego bohaterskiego Polaka ufundowali mu pomnik. Projekt monumentu wykonała Antonina Wasilewska, realizacją zajął się rzeźbiarz - Władysław Czapliński

Niestety pomnik nie zachował się do chwili obecnej. W czasie II wojny światowej, w pierwszych dniach września 1939 r., hitlerowcy rozbili go, jednak fundatorom udało się ukryć tablicę z białego marmuru z tekstem o życiu Waleriana Łukasińskiego. Przechował ją Edmund Wasilewski, syn fundatorów. Przekazał ją w latach 60-tych do Muzeum Ruchu Rewolucyjnego w Łodzi. O istnieniu tablicy Towarzystwo Przyjaciół Zgierza (TPZ) dowiedziało się w 1988 r. 

Pomnik Waleriana Łukasińskiego przed szkołą przy ul. A. Struga (2005 r.)

Staraniem Towarzystwa Przyjaciół Zgierza tablica powróciła do Zgierza. Poczyniono zabiegi o lokalizację, projekt i budowę pomnika. Nie mógł on stanąć na dawnym miejscu, ponieważ teren ten należał już do zakładów "Boruty" i zrobiono tam zsypisko odpadów poprodukcyjnych. W wyniku konsultacji w środowisku zgierskim ustalono, że odpowiednim miejscem jest zieleniec przed budynkiem dawnego Zespołu Szkół Elektryczno-Mechanicznych w Zgierzu, przy ul. A. Struga 30, w pobliżu głównej bramy nieistniejących już zakładów "Boruty". 

Treść oryginalnej tablicy: 
"Walerian Łukasiński major Pułku Czwartaków Wojska Polskiego ur. w Warszawie d. 14 kwietnia 1786 r. za gorące umiłowanie ziemi ojczystej i za podjęcie dla jej zbawienia owocnej pracy pozbawiony wolności w 1824 r. wtrącony przez siepaczy carskich do lochów Schlüsselburga dokonał tam żywota 27 lutego 1868 r. Ciało Łukasińskiego pochowano w Schlüsselburgu. Duch jego spoczął w Polsce. Cześć i sława bohaterowi! Wzór naśladownictwa dla potomnych!" 

W 71. rocznicę odzyskania niepodległości przez Polskę, w dniu 11 listopada 1989 r. uroczyście odsłonięto obelisk upamiętniający zgierski pomnik Waleriana Łukasińskiego (wmurowano oryginalną tablicę). 

Projekt współczesnego pomnika wykonał Jerzy Wieczorek (znany artysta plastyk), głazy narzutowe przekazała Zgierska Spółdzielnia Mieszkaniowa, a przetransportowała je Jednostka Wojskowa, materiały budowlane i cement przekazały Zakłady "Boruta", a łańcuch kotwiczny ofiarowała Stocznia Gdańska. Dostarczył go z Gdańska swoim transportem PKS Oddział Zgierz. Wykonawcą był ówczesny Zespół Szkół Budowlanych. Pracami porządkowymi i opieką nad pomnikiem zajął się dawny Zespół Szkół Elektryczno-Mechanicznych.

Na nowej tablicy widnieje napis:
"Dla upamiętnienia pomnika Waleriana Łukasińskiego fundacji Antoniny i Edmunda Wasilewskich zburzonego przez hitlerowców w 1939 r. miasto Zgierz, listopad 1989 r."

Na podstawie: "ZGIERZ CMENTARZE, POMNIKI, TABLICE" Marian Pieruń,
Wydawca: Towarzystwo Przyjaciół Zgierza, Zgierz 2003; ISBN 83-920038-0-2 

*** 

Walerian Łukasiński - litografia (Wikipedia)Walerian Łukasiński był postacią wielką i tragiczną. Wielką przez swój żarliwy i profetyczny patriotyzm, tragiczną przez losy swego życia. Jeden z pierwszych spiskowców, ideowy ojciec belwederczyków szturmujących listopadową nocą Belweder. Łukasiński wtedy już od 10 lat więziony był w twierdzy zamojskiej. Przykutego do armat uprowadzi go wielki książę Konstanty bez najmniejszych przeszkód ze strony powstańców. W Warszawie już trwały polityczne waśnie i spory, wśród których nikt nie pamiętał o majorze Łukasińskim, żołnierzu spod Raszyna, Możajska, Borodina, który tymczasem trafił do twierdzy szlissenburskiej, jeszcze okrutniejszej niż zamojska. Tam spędził całą resztę swego długiego życia. Zmarł jako 82-letni starzec. Żaden z rodaków, których niemało było przecież w stolicy carów, nie okazał zainteresowania niedolą "więźnia stanu". W końcu władze rosyjskie gotowe były wypuścić go na wolność, ale schorowany, na wpół ślepy Łukasiński nie miał w kraju nikogo, kto by go przygarnął. Pozostał więc w wilgotnych murach kazamaty. I jedyną życzliwą mu osobą była Rosjanka, córka komendanta twierdzy. Śmierć przyszła po Łukasińskiego w 1868 r. Niewiadomy jest jego grób. Jedyny bodaj pomnik Waleriana Łukasińskiego stanął przed wojną w Zgierzu. (...)

Władysław Barański

Galeria zdjęć z uroczystości 150. rocznicy śmierci majora Waleriana Łukasińskiego (27.02.2018 r.) 

*** 

Archiwum (artykuły na temat pomnika): 

W 91. rocznicę Bitwy Warszawskiej i święto Wojska Polskiego odsłonięto pomnik majora Łukasińskiego (01.09.2011) 

15 sierpnia 2011 r. w Parku Miejskim odsłonięty został pomnik bohatera walk o wskrzeszenie Rzeczypospolitej w czasach zaborów, majora Waleriana Łukasińskiego. W uroczystości wzięli udział przedstawiciele władz miasta, organizacji kombatanckich, posłowie, radni, potomkowie rodziny fundatorów pierwszego pomnika oraz licznie przybyli mieszkańcy Zgierza. 

Major Walerian Łukasiński to polski działacz niepodległościowy. Jako oficer Pułku Czwartaków Wojska Polskiego wziął udział w spisku wojskowym, za co został skazany na dożywotnie więzienie w Szlisselburgu. Z rozkazu cara spędził w nim 44 lata i tam zmarł. W Zgierzu historia pamięci o Walerianie Łukasińskim sięga okresu I wojny światowej. W latach 1916-1917 staraniem małżonków Antoniny i Edmunda Wasilewskich, właścicieli majątku Piaskowice, na gruncie tego majątku stanął pomnik - symbol. W okresie międzywojennym odbywały się przed nim okolicznościowe manifestacje. Pomnik zburzyli Niemcy w pierwszych dniach wojny, we wrześniu 1939 roku. 

11 listopada 1989 roku pomnik został wzniesiony w nowej formie przed budynkiem Zespołu Szkół Mechaniczno- Elektrycznych przy ul. A. Struga. W tym miejscu stał 20 lat. Następnie szkoła została zlikwidowana, a nieruchomość sprzedana prywatnej osobie... razem z pomnikiem. Staraniem władz Zgierza, przy udziale Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa w Warszawie oraz Starostwa Powiatowego w Zgierzu postać majora została upamiętniona w formie obelisku w nowym godnym miejscu, przy pasażu Jego imienia znajdującym się pomiędzy ulicami: Piątkowską i Łęczycką. 

Uroczyste odsłonięcie było jednym z punktów programu obchodów rocznicowych Bitwy Warszawskiej i święta Wojska Polskiego. Rozpoczęła je msza św. w kościele farnym pw. św. Katarzyny, a zakończyło złożenie kwiatów na grobach legionistów i na kwaterach żołnierzy września 1939 roku, na Starym Cmentarzu w Zgierzu. 

(dj)
Na podst. "Ilustrowany Tygodnik Zgierski" Nr 33-34 z dn. 24.08.-06.09.2011 r. 

Pomnik pod nowym adresem (15.08.2011) 

Dziś w Parku Miejskim w Zgierzu odsłonięto pomnik polskiego patrioty Waleriana Łukasińskiego - działacza walk niepodległościowych, majora 4. Pułku Piechoty Liniowej (Czwartaków), twórcy Wolnomularstwa Narodowego i Towarzystwa Patriotycznego. 

Historia pomnika sięga okresu I wojny światowej, kiedy to w 1917 roku w Piaskowicach Antonina i Edmund Wasilewscy wznieśli obelisk upamiętniający sławnego oficera. We wrześniu 1939 roku został on zburzony przez niemieckie wojska. Dokładnie pół wieku później pomnik został odbudowany i w nowej formie znalazł swoje miejsce przed budynkiem szkoły przy ul. Struga w Zgierzu. Stał tam przez kolejne 20 lat. Po likwidacji szkoły ponownie został przeniesiony. 

Obecnie dzięki współdziałaniu władz Powiatu Zgierskiego, miasta Zgierza oraz Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa można go podziwiać w Pasażu im. Waleriana Łukasińskiego w zgierskim Parku Miejskim. 

Małgorzata Tomczuk (15.08.2011)  
Na podst. www.powiat.zgierz.pl

Przeprowadzka pomnika (28.08.2010) 

Około 20 tysięcy złotych kosztować będzie przeniesienie pomnika Waleriana Łukasińskiego, który został nieopatrznie sprzedany przez zgierskie starostwo prywatnej osobie wraz ze szkołą, przed którą stoi. Nowy właściciel nieruchomości przy dawnej "Borucie" zagroził, że zburzy monument, jeśli nikt się nim nie zajmie. O sprawie napisaliśmy jako pierwsi. Wtedy władze miasta zadeklarowały, że przeniosą obelisk w godne miejsce. Na czwartkowej sesji podjęto w tej sprawie stosowną uchwałę.

- Pomnik zostanie przeniesiony do parku miejskiego, w rejon ulicy Piątkowskiej - mówi Dorota Jankiewicz, rzecznik prezydenta Zgierza. - Nie będzie to jednak cały pomnik, a jedynie jego elementy w postaci pamiątkowej tablicy z roku 1917 oraz kotwicy podarowanej przez stoczniowców w 1989 roku. Zostaną one na nowo zaaranżowane przez artystę, któremu zlecono przygotowanie projektu pomnika. Koszty jego budowy i przeniesienia elementów starego monumentu poniosą wspólnie miasto, powiat i prywatny właściciel gruntu, na którym pomnik do tej pory stał. Przeniesienie nastąpi najprawdopodobniej jesienią.

Afera ze sprzedażą obeliska wyszła na jaw zimą, kiedy prywatny właściciel dawnej szkoły przyzakładowej "Boruty" zażądał od miasta zabrania pomnika z jego terenu. Wtedy dopiero okazało się, że przez urzędniczy błąd czy niedbalstwo razem z działką, na której stoi szkoła, starostwo sprzedało także i monument ustawiony tam w 1989 roku na fali wolnościowego zrywu. Aby ratować sytuację prezydent Zgierza zadeklarował, że znajdzie dla pomnika odpowiednie miejsce i przeniesie go. Do tego jednak potrzebna była zgoda radnych, którą teraz uzyskano.

(JAZ)
Na podst. "Bliżej Ciebie - Express Ilustrowany" Nr 34 z dnia 28.08.2010 r.

Koniec sporów w Zgierzu o pomnik Łukasińskiego (30.03.2010) 

Udało się uratować obelisk poświęcony majorowi Walerianowi Łukasińskiemu. Pomnik został na początku tego roku sprzedany wraz z terenem po dawnej szkole przy zakładach "Boruta". Groziła mu rozbiórka. Jednak obelisk ocaleje. Zostanie przeniesiony do pasażu łączącego ulice Łęczycką i Piątkowską. Aby zatrzeć niesmak po sprawie sprzedaży pomnika, trakt z obeliskiem został nazwany pasażem Łukasińskiego. 

Przypomnijmy, że w lutym nowy właściciel działki z pomnikiem poinformował władze miasta i powiatu, że nie chce mieć na swoim terenie pamiątki po patriocie walczącym o niepodległość Polski. Ale władze Zgierza nie kwapiły się, by ratować obelisk. Wolały przerzucać się oskarżeniami o tym, kto tak niefrasobliwie sprzedał pomnik patrioty. W końcu właściciel terenu zapowiedział, że obelisk zostanie zrównany z ziemią. To oburzyło członków Towarzystwa Przyjaciół Zgierza, z którego inicjatywy w 1989 roku powstał obelisk. Pierwotnie pomnik ustawiono w latach 1916-1917. Została po nim tylko tablica z białego marmuru przechowywana niczym relikwia przez ludzi chcących kultywować pamięć o założycielu Narodowego Towarzystwa Patriotycznego, którego celem było zjednoczenie ziem Rzeczypospolitej w Królestwie Polskim. 

Już wiadomo, że pomnik nie zostanie zniszczony. Prezydent Zgierza, Jerzy Sokół, chce też by ścieżkę łącząca ulice Łęczycką i Piątkowską, gdzie stanie pomnik, nazwać pasażem Łukasińskiego. Pomnik ma być widoczny od strony obydwu ulic. Projekt uchwały w tej sprawie powstał błyskawicznie. Na tyle że rada osiedla Stare Miasto nie miała okazji wydać stosownej opinii. Radni jednak przegłosowali utworzenie pasażu i nową lokalizację pomnika. - Najlepszą okazją do przestawienia pomnika będzie najbliższa państwowa uroczystość patriotyczna - mówi Dorota Jankiewicz, rzecznik Urzędu Miasta Zgierza

Marcin Bereszczyński
Na podst. "POLSKA Dziennik Łódzki" z dnia 30.03.2010 r.

Pomnik bohatera może zostać zrównany z ziemią (12.02.2010)  

Buldożery mogą zrównać z ziemią obelisk poświęcony Walerianowi Łukasińskiemu, bohaterowi walk z wojskami carskimi. Na pamiątkowej tablicy widnieje m.in. napis ku czci bohatera - "wzór naśladownictwa dla potomnych". 

Niestety, potomni zapomnieli nie tylko o bohaterze, ale również o jego pomniku. Działkę wraz z obeliskiem sprzedano w prywatne ręce, a nowy właściciel nie chce mieć pomnika. Władze miasta i powiatu, zamiast usiąść i zdecydować, jak uratować obelisk, wolą kłócić się o to, kto zawinił, że pomnik trafił w prywatne ręce. 

Walerian Łukasiński (1786-1868) był majorem Pułku Czwartaków, wtrąconym przez carat na pół życia do lochów w Schlüsselburgu, gdzie zmarł. 

Zarząd powiatu zgierskiego wystawił na sprzedaż działkę z dawną szkołą i pomnikiem. Gdy transakcja sprzedaży została zawarta, nowy właściciel terenu zaproponował starostwu, żeby zabrało obelisk, bo jemu nie jest potrzebny. Nowy właściciel pomnika powiadomił też miejskich urzędników, którzy wpadli w oburzenie. Nie potrafili zrozumieć, jak doszło do sprzedaży dziedzictwa narodowego? Urzędnicy starostwa bronili się, że w czasie przetargu nie było już możliwości wydzielenia działki z pomnikiem, a poza tym obelisk nie widnieje w żadnym miejskim rejestrze dóbr dziedzictwa narodowego. Można było go sprzedać, tym bardziej, iż nabywca zapewniał, że pomnika nie zniszczy. 

- Nie niszczymy pomników ani dobytku historii, jak twierdzą miejscy urzędnicy - wścieka się Jacek Socha, zgierski starosta. - Gdyby miasto interesowało się tym obeliskiem i poprosiło o pomoc, to na własny koszt zabralibyśmy pomnik i zawieźli w nowe miejsce. Urzędnicy miasta nie powinni udawać, że nie wiedzieli nic o sprzedaży terenu z pomnikiem, bo we wrześniu wydawali decyzję o warunkach zabudowy tej działki. Zresztą do dziś nikt w Urzędzie Miasta nie ma pojęcia, gdzie przenieść obelisk. 

Urząd Miasta odpiera zarzuty, twierdząc, że przy wydawaniu decyzji o warunkach zabudowy nie było mowy o tej części terenu, gdzie stoi obelisk Łukasińskiego. - Były różne pomysły na nową lokalizację obelisku - mówi Dorota Jankiewicz, rzecznik Urzędu Miasta Zgierza. - Właściciel zgodził się partycypować w kosztach transportu. Pomnik stanie na pewno na terenie parku miejskiego. Odrzucone zostały pomysły, aby stał przed siedzibą jednej z miejskich spółek. W środę zapadnie decyzja, w której części parku ustawimy obelisk. 

Przepychanki z obeliskiem załamały przedstawicieli Towarzystwa Przyjaciół Zgierza, z którego inicjatywy powstał obelisk. 11 listopada 1989 r. uroczyście odsłonięto pomnik. Projekt wykonał Jerzy Wieczorek. Głazy do obelisku dała spółdzielnia mieszkaniowa, materiały budowlane - zakłady "Boruta", łańcuch kotwiczny - Stocznia Gdańska, transport zapewniała zgierska jednostka wojskowa, a wszystkim opiekowała się szkoła. 

W obelisk wmurowano tablicę, która pamięta pierwszy pomnik Łukasińskiego z lat 1916-1917. W 1939 r. pomnik został zniszczony. Udało się ukryć tylko tablicę z białego marmuru z tekstem o życiu Waleriana Łukasińskiego. Dalsze losy tej tablicy i całego obelisku zależą już tylko od urzędników.

Marcin Bereszczyński (10.02.2010)
Na podst. portalu www.dzienniklodzki.pl

Zgierski starosta sprzedał pomnik Waleriana Łukasińskiego (06.02.2010)  

Niebywały skandal wybuchł wokół zgierskiego pomnika Waleriana Łukasińskiego, polskiego patrioty i majora pułku Czwartaków, znanego z bohaterskiej walki z wojskami carskimi. 

Upamiętniający go obelisk, znajdujący się przed budynkiem dawnej szkoły zawodowej przy ulicy Andrzeja Struga w Zgierzu, został sprzedany. Razem ze skwerkiem, na którym stoi, trafił w ręce prywatnego nabywcy. Transakcji dokonało Starostwo Powiatowe w Zgierzu. Nowy właściciel pomnika złożył prezydentowi propozycję nie do odrzucenia: albo zabiera go pan sobie, albo zostanie on zburzony przez buldożery. 

- Jesteśmy zszokowani faktem, że pomnik w ogóle znalazł się w rękach prywatnych - mówi Dorota Jankiewicz, rzecznik prezydenta Zgierza. - Nie rozumiem, jak starosta mógł sprzedać wraz ze zlikwidowaną szkołą i przyległym do niej terenem pamiątkę naszego dziedzictwa narodowego. Nabywcy terenu jesteśmy wdzięczni, że w ogóle poinformował nas o swoich zamiarach, bo przecież jako prawowity właściciel mógł pomnik zburzyć i nic nikomu do tego. 

- Doszło do fatalnego nieporozumienia - tłumaczy Małgorzata Cybart, rzecznik Starostwa Powiatowego w Zgierzu. - O tym, że na terenie przeznaczonym do sprzedaży znajduje się obelisk, dowiedzieliśmy się zbyt późno, kiedy już trwał przetarg. Nie można już było wydzielić działki z pomnikiem, bo sprawy zaszły za daleko. Dlatego dostał się on w prywatne ręce, ale nabywca od razu deklarował, że pomnika nie zniszczy tylko postara się przenieść go w inne miejsce, nawet na własny koszt. Dziwne w tym wszystkim jest to, że miasto przez wiele lat nie interesowało się obeliskiem, a teraz nagle bije na alarm, iż niszczone jest dziedzictwo narodowe. Szkoda, że nigdy wcześniej nie odnowili choćby tablicy, nie zadbali też o miejsce, w które pomnik mógłby zostać przeniesiony. 

- Nie wiedzieliśmy o tym, że monument przeszedł w prywatne ręce - odpiera zarzuty D. Jankiewicz. - Standardy są takie, że podobnych obiektów nie sprzedaje się na przetargach jak zwykłej działki. Oczywiście znajdziemy odpowiednie miejsce na przeniesienie obelisku, zostanie on też odrestaurowany. 

Tekst i fot. (JAZ)
Na podst. "Bliżej Ciebie - Express Ilustrowany" Nr 6 z dnia 06.02.2010 r.

W latach 1916-1917 państwo Edmund i Antonina Wasilewscy pragnąc uczcić pamięć bohaterskiego Polaka Waleriana Łukasińskiego ufundowali mu pomnik. W pierwszych dniach września 1939 r. hitlerowcy rozbili go, jednak fundatorom udało się ukryć tablicę z białego marmuru z tekstem o życiu Waleriana Łukasińskiego. W dniu 11 listopada 1989 r. przy ul. Andrzeja Struga uroczyście odsłonięto obelisk upamiętniający zgierski pomnik Waleriana Łukasińskiego (wmurowano oryginalną tablicę). Projekt współczesnego pomnika wykonał Jerzy Wieczorek. W 2011 roku pomnik został przeniesiony. Obecna lokalizacja: Pasaż im. Waleriana Łukasińskiego w Parku Miejskim im. T. Kościuszki (ul. Piątkowska). 

Copyright © 2016. All Rights Reserved by Miasto Zgierz

Created by Logo firmy VobacomVobacom

Ważne komunikaty

28021
Usuń

Rekrutacja na rok szkolny 2024/2025

Rekrutacja do przedszkoli i oddziałów przedszkolnych na rok szkolny 2024/2025 Rekrutacja do klas pierwszych w szkołach podstawowych na rok szkolny...
27399
Usuń

Tymczasowe lokalizacje

Wydział Edukacji i Młodzieży Urzędu Miasta Zgierza - ul. A. Musierowicza 2 w budynku Samorządowego Liceum Ogólnokształcącego im. R. Traugutta ...
13467
Usuń

Ceny wody i ścieków w Zgierzu

Aktualne stawki opłat za zbiorowe zaopatrzenie w wodę i zbiorowe odprowadzanie ścieków przez "Wodociągi i Kanalizacja-Zgierz" Sp. z o. o. wynoszą: ...
24682
Usuń

Stopnie alarmowe

Premier Donald Tusk podpisał zarządzenia, które do 31 maja 2024 r. przedłużają obowiązywanie trzech stopni alarmowych: 
10697
Usuń

Odpady komunalne: harmonogramy odbioru, deklaracje i stawki

Harmonogramy odbioru odpadów: 
17413
Usuń

Godziny obsługi interesantów UMZ i USC

Urząd Miasta Zgierza (UMZ - pl. Jana Pawła II 16, ul. ks. J. Popiełuszki 3a, ul. ks. Sz. Rembowskiego 1) i Urząd Stanu Cywilnego (USC - ul. 1. Maja...
14116
Usuń

Zagubione zwierzęta, zwierzęta do adopcji

Bezdomne zwierzęta, w szczególności psy i koty wyłapywane na terenie Gminy Miasto Zgierz przewożone są do Schroniska JASIONKA (miejscowość Jasionka...
4942
Usuń

Dyżury aptek

Apteka całodobowa "U DOMINIKA" (ul. Lechonia 2 - tel. 42 716 52 30) dyżur pełni w dni powszednie, soboty, niedziele i święta. Godziny pracy...
Facebook
YouTube
Google+
RSS