Menu główne

Plac Kilińskiego

 

NRynek Kilińskiegoowe i Stare Miasto powtały w 1821 r. Na gruncie rządowego (wcześniej królewskiego) folwarku Zegrzany rozplanowano Nową Osadę Fabryczną i onaż powstała, jeszcze w tym samym roku połączono te dwie jednostki w jeden organizm miejski. W ten sposób Rynek stał się Starym Rynkiem, a otaczające go zabudowania i uliczki Starym Miastem.

Teren od dzisiejszej ulicy ks. Jerzego Popiełuszki i ul. gen. J. H. Dąbrowskiego do obecnej ul. Mielczarskiego stał się Nowym Miastem z Nowym Rynkiem oczywiście. Żeby wszyscy byli zadowoleni połowę zagwarantowanych królewskimi nadaniami jarmarków i targów przeniesiono na Nowy Rynek. Nowy Rynek nawierzchnię brukową uzyskał już przed 1849 r., a od zaprowadzenia tramwaju stał się prawdziwym "oknem na świat".

Nowy Rynek, jako drugi plac targowy w Zgierzu przez 100 lat pełnił tę funkcję ku zadowoleniu wszystkich zgierzan i okolicznych gospodarzy.

W roku 1919 przemianowano go na Rynek Kilińskiego. Jeszcze w tym samym roku podjęto decyzję o likwidacji handlowych funkcji na nim, likwidując jednocześnie wolno stojące jatki rzeźnicze i piekarskie. Co się wtedy działo. Protesty, demonstracje - prawie tak, jak dziś. Nowy kształt (plac "podzielono" na cztery części) i nasadzenia (posadzono drzewa, wytyczono klomby) projektował łódzki botanik A. Ciszkiewicz. W 1920 roku nowy już plac J. Kilińskiego oddano do użytku. I tak jest do dziś.

W 1931 r. zmieniono nazwę na plac Kilińskiego "... gdyż Rynek Kilińskiego w ścisłem słowa tego znaczeniu nie jest Rynkiem".
Rynek Kilińskiego
W czasie okupacji Niemcy "ufundowali" nam pętlę, wyburzając narożny dom.

Później próbowano "upiększyć" go stawiając na jednej z części budowlane nieszczęście zwane fontanną.

Najważniejszą jednak "rzeczą" na placu była "budka". Wybudowana chyba wtedy, gdy tramwaj zaczął jeździć, czyli od 19.01.1901 roku. Była obszerna. Duża poczekalnia (z piecem) Rynek Kilińskiegooraz dwa czy trzy pomieszczenia techniczne. Za moich czasów był tam kiosk "Ruchu" i pomieszczenie tramwajarskie. Ozdobą był zegar, ogromny, patrzący w na dwie strony i nigdy się niespóźniający w odróżnieniu od obecnego, elektronicznego. Piszę o "budce" dużo, bo już dwudziestoletni czytelnicy jej nie pamiętają, rozebrano ją przyczyn technicznych gdzieś tak w połowie lat 80. XX wieku.

Najciekawszy jest fakt, że według dość wiarygodnych informacji rozebrana budka została złożona w tramwajowych magazynach gdzieś w Łodzi. Informował mnie o tym niedawno p. Wojciech Źródlak, pracownik Muzeum na Radogoszczu, a jednocześnie najlepszy specjalista od historii tramwajów łódzkich (i zgierskich).

W związku z tym, zadaję sobie, takie trochę retoryczne pytanie. Czy projektanci obecnej (szopkowej) zabudowy placu nie mogli obejrzeć tej rozebranej? A może za te same pieniądze można było przywrócić budkę dzieciństwa wielu zgierzan.

Maciej Wierzbowski 
Na podst. "ITZ" Nr 1 (02-07.01.2008 r.) i "ITZ" Nr 14 (07-13.04.2009 r.)

*** 

Plac Kilińskiego jest dziś jednym z najważniejszych miejsc na mapie Zgierza. Dziś tekst o tym, jak na przestrzeni 200 lat zmieniał on swoją nazwę i dlaczego jego patronem został właśnie Jan Kiliński.

Umowa zgierska z 1821 r. tworzyła Nową Osadę Fabryczną z Nowym Rynku w jej centrum. Aż do okresu międzywojennego było to miejsce handlowe, gdzie odbywała się połowy targów w Zgierzu. Zmiany nadeszły w 1919 roku, w 100. rocznicę śmierci Jana Kilińskiego. 

Pochodzący z Wielkopolski Kiliński był mistrzem szewskim. W latach 80. XVIII w. przeniósł się do Warszawy, gdzie w latach 1792-93 był miejskim radnym. Rok później stanął na czele mieszczan walczących w insurekcji warszawskiej, będącej elementem powstania kościuszkowskiego. Pojmany przez Prusaków, został wydany władzom carskim. Za działalność konspiracyjną zesłano go w głąb Rosji. Po powrocie z niewoli w 1798 r. prowadził warsztat szewski, nie angażując się w życie publiczne. Wyjątkiem było objęcie funkcji radnego Warszawy w okresie Księstwa Warszawskiego. Jan Kiliński zmarł 28 stycznia 1819 roku. 

Sto lat później, 28 stycznia 1919 r. Nowy Rynek przemianowano na Rynek Kilińskiego. Jak pisała Gazeta Zgierska: "on pierwszy z mieszczan stwierdził czynem, że obrona kraju jest obowiązkiem nie tylko szlachty, nie tylko chłopów lub jakiej innej warstwy narodu, lecz wszystkich synów tej Matki-Karmicielki, którą przemoc wroga dławi". Szewc-bohater był doskonałym patronem takiego miejsca w mieszczańskim, przemysłowym Zgierzu u progu niepodległości. 

W tym samym roku podjęto decyzję o likwidacji handlowej funkcji Rynku, co spotkało się z wieloma protestami. Rynek zyskał nowy kształt: zaprojektowano jego cztery części, posadzono drzewa, wytyczono klomby. W 1931 r. zmieniono nazwę Rynku na Plac Kilińskiego "... gdyż Rynek Kilińskiego w ścisłym słowa tego znaczeniu nie jest Rynkiem". 

Źródło: Facebook Odkrywając dawny Zgierz

*** 

Zobacz też:

Copyright © 2016. All Rights Reserved by Miasto Zgierz

Created by Logo firmy VobacomVobacom

Ważne komunikaty

22808
Usuń

Nieczynny PSZOK

30 marca 2024 roku (Wielka Sobota) Punkt Selektywnego Zbierania Odpadów Komunalnych (PSZOK) przy ul. Barlickiego 3a w Zgierzu będzie nieczynny. 
22791
Usuń

Planowane wyłączenia prądu

Komunikaty PGE Dystrybucja S.A. Oddział Łódź o planowanych wyłączeniach energii elektrycznej w Zgierzu:  W dniu 2 kwietnia 2024 roku w godz. 08:00-...
28021
Usuń

Rekrutacja na rok szkolny 2024/2025

Rekrutacja do przedszkoli i oddziałów przedszkolnych na rok szkolny 2024/2025 Rekrutacja do klas pierwszych w szkołach podstawowych na rok szkolny...
27399
Usuń

Tymczasowe lokalizacje

Wydział Edukacji i Młodzieży Urzędu Miasta Zgierza - ul. A. Musierowicza 2 w budynku Samorządowego Liceum Ogólnokształcącego im. R. Traugutta ...
13467
Usuń

Ceny wody i ścieków w Zgierzu

Aktualne stawki opłat za zbiorowe zaopatrzenie w wodę i zbiorowe odprowadzanie ścieków przez "Wodociągi i Kanalizacja-Zgierz" Sp. z o. o. wynoszą: ...
24682
Usuń

Stopnie alarmowe

Premier Donald Tusk podpisał zarządzenia, które do 31 maja 2024 r. przedłużają obowiązywanie trzech stopni alarmowych: 
10697
Usuń

Odpady komunalne: harmonogramy odbioru, deklaracje i stawki

Harmonogramy odbioru odpadów: 
17413
Usuń

Godziny obsługi interesantów UMZ i USC

Urząd Miasta Zgierza (UMZ - pl. Jana Pawła II 16, ul. ks. J. Popiełuszki 3a, ul. ks. Sz. Rembowskiego 1) i Urząd Stanu Cywilnego (USC - ul. 1. Maja...
14116
Usuń

Zagubione zwierzęta, zwierzęta do adopcji

Bezdomne zwierzęta, w szczególności psy i koty wyłapywane na terenie Gminy Miasto Zgierz przewożone są do Schroniska JASIONKA (miejscowość Jasionka...
4942
Usuń

Dyżury aptek

Apteka całodobowa "U DOMINIKA" (ul. Lechonia 2 - tel. 42 716 52 30) dyżur pełni w dni powszednie, soboty, niedziele i święta. Godziny pracy...
Facebook
YouTube
Google+
RSS