Historia tkactwa w Zgierzu: Od początków do współczesności

Zgierz, jeden z najstarszych ośrodków przemysłowych w Polsce, swój dynamiczny rozwój zawdzięcza włókiennictwu, który rozpoczął się w XIX wieku na mocy tzw. umowy zgierskiej z 1821 roku, której celem było przyciągnięcie do miasta rzemieślników – zwłaszcza tkaczy, głównie niemieckiego pochodzenia. Oferując korzystne warunki – w tym zwolnienia podatkowe, przydziały ziemi oraz pomoc w zakładaniu warsztatów – ówczesne władze zapoczątkowały dynamiczny rozwój przemysłu sukienniczego.

Z czasem powstały nowe osady, m.in. Nowe Miasto, z charakterystyczną zabudową, na którą składało się około 300 domów tkaczy, wzniesionych głównie z drewna. Domy te pełniły jednocześnie funkcję mieszkalną i produkcyjną. Do połowy XIX wieku Zgierz był jednym z głównych producentów sukna, co miało ogromny wpływ na gospodarczy i demograficzny rozwój miasta.

Jednak w wyniku zamknięcia rynków wschodnich po 1831 roku, Zgierz zaczął tracić na znaczeniu na rzecz Łodzi, która rozwijała się jako centrum przemysłu bawełnianego. Mimo to, na przełomie XIX i XX wieku miasto pozostawało ważnym ośrodkiem włókienniczym, z wieloma zakładami, takimi jak fabryki Meyerhoffa i Zacherta, które zatrudniały tysiące pracowników.

Lata 60. XX wieku: Dominacja kobiecej siły roboczej

W XX wieku Zgierz przeszedł przez różne etapy rozwoju i kryzysów. W okresie powojennym, szczególnie w latach 60. XX wieku, zakłady włókiennicze odżyły, a praca przy krosnach stała się jednym z najważniejszych elementów gospodarki miasta. Znaczną część siły roboczej w tym okresie stanowiły kobiety – tkaczki, które pracowały przy produkcji tkanin w trudnych warunkach, odgrywając kluczową rolę w przemyśle. Zgierz zyskał status jednego z głównych ośrodków produkcji tkanin wełnianych w Polsce. Wśród najważniejszych fabryk tamtych czasów wymienić można Zakłady Przemysłu Wełnianego "Fresco" oraz "Zeltor", które przez dekady były jednym z głównych pracodawców w mieście.

Współczesność: Ochrona dziedzictwa w Parku Kulturowym Miasto Tkaczy

Obecnie w Zgierzu stawia się na zachowanie dziedzictwa tkackiego, głównie poprzez działalność Parku Kulturowego Miasto Tkaczy. Dzięki unijnym i norweskim funduszom, możliwa była renowacja zabytkowych drewnianych domów tkaczy z XIX wieku. Jest to unikalny przykład architektury drewnianej w Europie, który przyciąga turystów i edukuje o dawnym życiu tkaczy.

Park Kulturowy pełni także funkcję centrum kulturalno-edukacyjnego, oferując warsztaty, wystawy oraz wydarzenia, które przypominają o historii przemysłu sukienniczego. Mieszkańcy i turyści mogą zobaczyć, jak wyglądały warsztaty tkackie i dowiedzieć się, jak życie codzienne rzemieślników wpłynęło na rozwój miasta. (Zgierska Pracownia Tkacka)

Dzień Tkacza i Tkaczki: Święto lokalnej tradycji

Jednym z najważniejszych wydarzeń związanych z dziedzictwem tkackim w Zgierzu jest Dzień Tkacza i Tkaczki, obchodzony corocznie na początku października, nawiązuje do historycznej roli tkaczy w rozwoju Zgierza. Organizowane przez fundację "Twórczy, Aktywni", wydarzenie upamiętnia zarówno XIX-wiecznych tkaczy, jak i XX-wieczne tkaczki, podkreślając ich wkład w rozwój miasta. Dzień ten jest okazją do uczestnictwa w warsztatach, spotkaniach oraz poznania historii przemysłu włókienniczego. W ten sposób Zgierz kontynuuje tradycje, które na przestrzeni wieków ukształtowały jego charakter i tożsamość. 

Zobacz wszystkie edycje imprezy w Zgierzu